سندرم تخمدان پلی کیستیک و رابطه آن با ناباروری

سندرم تخمدان پلی کیستیک و ناباروری یک مشکل شایع سلامتی است که به دلیل عدم تعادل هورمون های تولید مثل ایجاد می شود. عدم تعادل هورمونی باعث ایجاد مشکلاتی در تخمدان ها می شود. تخمدان ها تخمک را می سازند که هر ماه به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی سالم آزاد می شود. در سندرم تخمدان پلی کیستیک، تخمک ممکن است آنطور که باید رشد نکند یا در طول تخمک گذاری آنطور که باید آزاد نشود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند باعث از دست رفتن یا نامنظم شدن قاعدگی شود. پریودهای نامنظم می تواند منجر به موارد زیر شود:

ناباروری (ناتوانی در باردار شدن). در واقع PCOS یکی از شایع ترین علل ناباروری در زنان است. ایجاد کیست (کیسه های کوچک پر از مایع) در تخمدان ها. از دیگر بیماری هایی که باعث مشکلات زیادی برای زنان می شوند می توان به عفونت قارچی واژن و تبخال تناسلی اشاره کرد.

چه کسانی به PCOS مبتلا می شوند؟

بین 5 تا 10 درصد از زنان بین 15 تا 44 سال یا در طول سال‌هایی که می‌توانند بچه دار شوند، به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا می‌شوند. بیشتر زنان در دهه 20 تا 30 سالگی متوجه می‌شوند که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند، زمانی که برای باردار شدن مشکل دارند و به پزشک خود مراجعه می‌کنند. اما سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است در هر سنی پس از بلوغ اتفاق بیفتد.

زنان از هر نژاد و قومیت در معرض خطر ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک و ناباروری هستند. اگر چاقی دارید یا اگر مادر، خواهر یا خاله مبتلا به PCOS دارید، خطر ابتلا به PCOS ممکن است بیشتر باشد.

علائم PCOS چیست؟

برخی از علائم PCOS عبارتند از:

سیکل قاعدگی نامنظم. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است قاعدگی را از دست بدهند یا پریودهای کمتری داشته باشند (کمتر از هشت بار در سال). یا ممکن است قاعدگی آن ها هر 21 روز یا بیشتر باشد. برخی از زنان مبتلا به PCOS دوره های قاعدگی را متوقف می کنند.

موهای بیش از حد روی صورت، چانه یا قسمت‌هایی از بدن که مردان معمولاً مو دارند. به این “هیرسوتیسم” می گویند. هیرسوتیسم تا 70 درصد از زنان مبتلا به PCOS را تحت تأثیر قرار می دهد.

• آکنه روی صورت، سینه و قسمت بالای کمر
• نازک شدن مو یا ریزش مو در پوست سر؛ طاسی با الگوی مردانه
• افزایش وزن یا مشکل در کاهش وزن
• تیره شدن پوست به خصوص در امتداد چین های گردن، کشاله ران و زیر سینه ها
• تگ های پوستی که فلپ های اضافی کوچک پوست در ناحیه زیر بغل یا گردن هستند.

چه چیزی باعث سندرم تخمدان پلی کیستیک و ناباروری می شود؟

علت دقیق PCOS مشخص نیست. اکثر متخصصان فکر می کنند که عوامل متعددی از جمله ژنتیک در این امر نقش دارند:

سطوح بالای آندروژن، آندروژن‌ها را گاهی «هورمون‌های مردانه» می‌نامند، اگرچه همه زنان مقدار کمی آندروژن تولید می‌کنند. آندروژن ها رشد صفات مردانه مانند طاسی با الگوی مردانه را کنترل می کنند.

 زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک آندروژن بیش از حد معمول دارند. سطح آندروژن بالاتر از حد طبیعی در زنان می‌تواند مانع از تخمک‌گذاری در طول هر سیکل قاعدگی شود و می‌تواند باعث رشد موی اضافی و آکنه شود که دو نشانه PCOS هستند.

سطوح بالای انسولین. انسولین هورمونی است که نحوه تبدیل غذایی که می خورید به انرژی را کنترل می کند. مقاومت به انسولین زمانی است که سلول های بدن به طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی دهند.

در نتیجه سطح انسولین خون شما بالاتر از حد طبیعی می شود. بسیاری از زنان مبتلا به PCOS مقاومت به انسولین دارند، به ویژه آن هایی که اضافه وزن یا چاقی دارند، عادات غذایی ناسالم دارند، فعالیت بدنی کافی ندارند و سابقه خانوادگی دیابت (معمولاً دیابت نوع 2) دارند. با گذشت زمان، مقاومت به انسولین می تواند منجر به دیابت نوع 2 شود.

آیا در صورت ابتلا به PCOS هنوز هم می توانم باردار شوم؟

بله. ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به این معنا نیست که نمی توانید باردار شوید. سندرم تخمدان پلی کیستیک و ناباروری یکی از شایع ترین، اما قابل درمان ترین علل ناباروری در زنان است. در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، عدم تعادل هورمونی در رشد و آزاد شدن تخمک از تخمدان ها (تخمک گذاری) اختلال ایجاد می کند. اگر تخمک گذاری نداشته باشید نمی توانید باردار شوید.

پزشک می تواند با شما در مورد راه هایی صحبت کند که به شما در تخمک گذاری کمک می کند و شانس باردار شدن را افزایش می دهد. همچنین می توانید ببینید در چه روزهایی از چرخه قاعدگی خود احتمال باروری دارید.

آیا PCOS با سایر مشکلات سلامتی مرتبط است؟

بله، مطالعات ارتباط بین PCOS و سایر مشکلات سلامتی، از جمله:

دیابت. بیش از نیمی از زنان مبتلا به PCOS قبل از سن 40 سالگی به دیابت یا پیش دیابت (عدم تحمل گلوکز) مبتلا خواهند شد.

فشار خون بالا. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک در مقایسه با زنان همسن بدون سندرم تخمدان پلی کیستیک در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا هستند. فشار خون بالا عامل اصلی بیماری قلبی و سکته است.

کلسترول ناسالم. زنان مبتلا به PCOS اغلب سطوح بالاتری از کلسترول LDL (بد) و سطوح پایینی از کلسترول HDL (خوب) دارند. کلسترول بالا خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش می دهد.

آپنه خواب. این زمانی است که توقف های لحظه ای و مکرر در تنفس باعث قطع خواب می شود. بسیاری از زنان مبتلا به PCOS دارای اضافه وزن یا چاقی هستند که می تواند باعث آپنه خواب شود. آپنه خواب خطر بیماری قلبی و دیابت را افزایش می دهد.

افسردگی و اضطراب. افسردگی و اضطراب در بین زنان مبتلا به PCOS رایج است.

سرطان آندومتر. مشکلات مربوط به تخمک گذاری، چاقی، مقاومت به انسولین و دیابت همگی در زنان مبتلا به PCOS رایج هستند) خطر ابتلا به سرطان آندومتر پوشش داخلی رحم) را افزایش می دهند.

محققان نمی دانند که آیا PCOS باعث برخی از این مشکلات می شود، آیا این مشکلات باعث PCOS می شود یا اینکه شرایط دیگری وجود دارد که باعث PCOS و سایر مشکلات سلامتی می شود.

آیا علائم PCOS من در یائسگی از بین می رود؟

بله و خیر! PCOS بر بسیاری از ارگان های بدن تأثیر می گذارد. بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک متوجه می شوند که با نزدیک شدن به یائسگی، چرخه قاعدگی آن ها منظم تر می شود. با این حال، عدم تعادل هورمونی PCOS آن ها با افزایش سن تغییر نمی کند، بنابراین ممکن است همچنان علائم PCOS را داشته باشند.

همچنین خطر مشکلات سلامتی مرتبط با PCOS مانند دیابت، سکته مغزی و حمله قلبی با افزایش سن افزایش می یابد. این خطرات ممکن است در زنان مبتلا به PCOS بیشتر از زنان بدون سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد.

چگونه PCOS تشخیص داده می شود؟

هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص PCOS وجود ندارد. برای کمک به تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک و رد سایر علل علائم شما، پزشک ممکن است در مورد سابقه پزشکی شما با شما صحبت کند و یک معاینه فیزیکی و آزمایشات مختلف انجام دهد:

معاینه بدنی. پزشک فشار خون، شاخص توده بدنی (BMI) و اندازه دور کمر شما را اندازه گیری می کند. آن ها همچنین برای موهای اضافی صورت، سینه یا پشت، آکنه یا تغییر رنگ پوست به پوست شما نگاه می کنند. پزشک شما ممکن است به دنبال هرگونه ریزش مو یا علائم بیماری های دیگر (مانند بزرگ شدن غده تیروئید) باشد.

معاینه لگن. پزشک شما ممکن است معاینه لگنی را برای علائم هورمون‌های مردانه اضافی (به عنوان مثال، بزرگ شدن کلیتوریس) انجام دهد و بررسی کند که آیا تخمدان‌های شما بزرگ شده یا متورم شده‌اند.

سونوگرافی لگن (سونوگرافی). این آزمایش از امواج صوتی برای بررسی تخمدان‌ها از نظر کیست و بررسی آندومتر استفاده می‌کند.

آزمایش خون. آزمایش خون سطح هورمون آندروژن شما را که گاهی اوقات “هورمون مردانه” نامیده می شود، بررسی می کند. پزشک شما همچنین سایر هورمون‌های مرتبط با سایر مشکلات رایج سلامتی را که می‌تواند با PCOS اشتباه گرفته شود، مانند بیماری تیروئید بررسی می‌کند. پزشک شما همچنین ممکن است سطح کلسترول شما را آزمایش کند و از شما برای دیابت آزمایش بگیرد.

هنگامی که سایر بیماری ها رد شوند، اگر حداقل دو مورد از علائم زیر را داشته باشید، ممکن است ابتلا به PCOS تشخیص داده شود:

پریودهای نامنظم، از جمله پریودهایی که خیلی زیاد اتفاق می افتد، اغلب به اندازه کافی نیستند یا اصلاً وجود ندارند.

علائمی که نشان می دهد سطح آندروژن بالایی دارید:

• رشد موهای زائد در صورت، چانه و بدن (هیرسوتیسم)
• آکنه
• نازک شدن موهای سر
• سطح آندروژن خون بالاتر از حد طبیعی است برای بهبود علائم PCOS چه اقداماتی را می توانم در خانه انجام دهم؟
• کیست تخمدان متعدد در یک یا هر دو تخمدان

PCOS چگونه درمان می شود؟

هیچ درمانی برای PCOS وجود ندارد، اما می توانید علائم PCOS را مدیریت کنید. شما و پزشکتان بر اساس علائم، برنامه هایتان برای بچه دار شدن و خطر ابتلا به مشکلات سلامتی درازمدت مانند دیابت و بیماری قلبی، روی یک برنامه درمانی کار خواهید کرد. گاهی اوقات در برخی موارد نیاز به انجام لاپاراسکوپی است. بسیاری از زنان به ترکیبی از درمان ها نیاز دارند، از جمله:

اقداماتی که می توانید در خانه انجام دهید تا علائم خود را کاهش دهید

برای کمک به علائم PCOS می توانید اقداماتی را در خانه انجام دهید، از جمله:

کاهش وزن. عادات غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم می تواند به تسکین علائم مربوط به PCOS  کمک کند. کاهش وزن ممکن است به کاهش سطح گلوکز خون، بهبود نحوه استفاده بدن از انسولین و کمک به رسیدن هورمون های شما به سطوح طبیعی کمک کند.

 حتی کاهش 10 درصدی وزن بدن می تواند به منظم شدن چرخه قاعدگی شما کمک کند و شانس باردار شدن شما را افزایش دهد.

از بین بردن مو. برای از بین بردن موهای زائد می توانید از کرم های رفع موهای زائد صورت، لیزر موهای زائد یا الکترولیز استفاده کنید. کرم ها و محصولات رفع موهای زائد را می توانید در داروخانه ها پیدا کنید. اقداماتی مانند لیزر موهای زائد یا الکترولیز باید توسط پزشک انجام شود.

کند کردن رشد مو. یک درمان پوستی با نسخه (کرم افلورنیتین HCl) می تواند به کاهش سرعت رشد موهای جدید در مکان های ناخواسته کمک کند.